Ir al contenido
Logotipo del Gobierno de España. Ministerio de Hacienda. Logotipo de la Intervención General de la Administración del Estado.
Administración Presupuestaria

Berreskuratze eta Erresilientzia Mekanismoaren (MRR) arloan gatazka-interesari buruz maiz egiten diren galderak

NOTAS.

  1. Última actualización: 26/04/2024
  2. Las preguntas que son nuevas o presentan alguna adenda o cambio respecto a la versión anterior del 14/11/2023, se han marcado con un asterisco(*).

Interes-gatazka

Interes-gatazka MRR mekanismoan

Interes-gatazka prebenitzea BEEP planean. Sistemak eta esku-hartzaileak.

Interes-gatazkaren arriskua aztertzeko ex ante prozedura

Interes-gatazka

Zer da?

Administrazio-organo baten titularrak dituen erabaki-eskumenen eta bere interes pribatuen, familiakoen eta bestelakoen arteko gatazka, hartzen dituzten erabakien objektibotasunean eragin badezakete. Interes-gatazka dagoenean, erabakiak hartzetik abstenitu behar da, edo, batzuetan, ezin da kargu jakin baten titulartasuna mantendu.

Definizio horrek ezin hobeki irudikatzen ditu interes-gatazkak sortutako egoeraren elementuak. Egoera hori araututa dagoen arloetan garatzen da: arau finantzarioak, balore-merkatuetakoak, merkataritzakoak, Administrazio Publikoaren funtzionamendukoak edo kontratazio publikokoak.

Hala ere, MRR mekanismoaren arloko interes-gatazkaren ondorioetarako, oinarrizko bi arau daude: 2018/1046 (EB, Euratom) Erregelamenduaren 61. artikulua (2018/1046 Erregelamendua, Europako Parlamentuaren eta Kontseiluarena, 2018ko uztailaren 18koa, Europar Batasunaren aurrekontu orokorrari aplikagarriak zaizkion arau finantzarioei buruzkoa), eta 40/2015 Legearen 23. artikulua (40/2015 Legea, Sektore Publikoaren Araubide Juridikoarena).

Bi araudietako ohar komun gisa nabarmentzekoak dira interes-gatazkaren eraginpeko pertsonaren abstenitzeko betebeharra eta egoera horren eraginpean dagoenaren nagusi hierarkikoaren esku-hartzea.

Maila nazionalean aplikagarria den araudiaren osagarri dira 9/2017 Legearen 64. artikulua (9/2017 Legea, azaroaren 8koa, sektore publikoko kontratuei buruzkoa) eta 3/2015 Legearen 11. artikulua (3/2015 Legea, martxoaren 30ekoa, Estatuko Administrazio Orokorreko goi-karguan aritzea arautzen duena).

Nola arautzen du EBren 2018ko finantza-erregelamenduak interes-gatazka?

61. artikuluan dago araututa interes-gatazka:

1. Titulu honetako 4. kapituluan ezarritako finantza-eragileek eta zuzenean edo zeharka aurrekontua gauzatzen eta kudeatzen (esaterako, hura prestatzen, ikuskatzen edo kontrolatzen) parte hartzen duten beste pertsona batzuek (besteak beste, edozein mailatako agintari nazionalak) ez dute hartuko beren interesen eta Europar Batasunaren interesen artean gatazka eragin dezakeen neurririk. Halaber, neurri egokiak hartuko dituzte beren ardurapean dauden funtzioetan interes-gatazka saihesteko eta objektiboki interes-gatazka gisa har daitezkeen egoerei aurre egiteko.

2. Agintaritza nazional bateko langileetako bati eragiten dion interes-gatazka baten arriskua dagoenean, kasuan kasuko langileak nagusi hierarkikoari helaraziko dio gaia. Estatutua aplikatuta daukaten langileak direnean, kasuan kasuko langileak eskuordetza bidez dagokion ordenatzaileari helaraziko dio gaia. Dagokion nagusi hierarkikoak edo eskuordetza bidezko ordenatzaileak idatziz berretsiko du interes-gatazka dagoen ala ez. Interes-gatazka dagoela uste bada, izendapenak egiteko ahaldundutako agintaria edo agintari nazional egokia arduratuko da kasuan kasuko langileak gaia alde batera uzteaz. Dagokion eskuordetza bidezko ordenatzailea edo agintari nazional egokia arduratuko da edozein neurri gehigarri hartzeaz, Zuzenbide aplikagarriaren arabera.

3. 1. atalaren ondorioetarako, interes-gatazka egongo da finantza-eragileen eta 1. atalean aipatutako gainerako pertsonen funtzioak inpartzialki eta objektiboki gauzatu ezin direnean hainbat arrazoirengatik (familiakoak, afektiboak, kidetasun politiko edo nazionalekoak, interes ekonomikokoak edo beste edozein arrazoi zuzen edo zeharkako interesgarri).

2018ko Erregelamendu Finantzarioaren 61. artikulua zuzenean aplika daiteke estatu kideetan, Europar Batasunaren aurrekontua gauzatzen parte hartzen duten heinean. Ondorioz, haien betebeharra da interes-gatazkak saihestea, eta, artikulu honetan ezarri bezala, haiek konpontzea ez da transposizio-neurri nazionalak hartzearen araberakoa.

Hala ere, 2018ko Erregelamendu Finantzarioaren 61. artikuluak ez ditu zehatz-mehatz arautzen interes-gatazkak eta haiek tratatzeko modua, interes-gatazkako egoerak saihesteko eta haiei aurre egiteko neurri egokiak hartzeari buruz ari baita. Gainera, agintari nazionalek arau nazional osagarriak eta, beharbada, are xehatuagoak edo zorrotzagoak ezartzeko eskumena izaten jarraitzen dute, 2018ko Erregelamendu Finantzarioaren 61. artikuluko 2. atalean jasotakoaren arabera (“edozein neurri gehigarri hartzeaz, Zuzenbide aplikagarriaren arabera”). Hala ere, Batzordearen 221/C121/01 Jakinarazpenak “orientabideak ematen ditu Erregelamendu Finantzarioaren arabera interes-gatazkako egoerak saihesteko eta kudeatzeko”.

61. artikuluko hirugarren atalean jasota dagoen interes-gatazkaren definizioa zabal samarra da, “interes pertsonaleko beste edozein arrazoi zuzen edo zeharkako” esaten baitu. Hori dela eta, interes-gatazka egon daiteke, nahiz eta egoera onuragarria ez izan pertsona horrentzat; nahikoa da inguruabarrek arriskuan jartzea funtzioak inpartzialki eta objektiboki gauzatzeko aukera.

Interes-gatazkako egoeran dauden funtsezko hiru elementuak nabarmendu behar dira: Eragindako pertsonaren nagusi hierarkikoaren esku-hartzea.

  • Egoerak ez uztea funtzioak inpartzialki eta objektiboki gauzatzen eta, ondorioz, aurrekontua kudeatzen.
  • Eragindako pertsonaren nagusi hierarkikoaren esku-hartzea.
  • Eragindako pertsonak ezer ez egitea, gatazka-egoera berresten denean.

Interes-gatazkari buruzko araudi nazionala Sektore Publikoaren Araubide Juridikoaren Legearen 23. artikulua.

40/2015 Legeak, urriaren 1ekoak, Sektore Publikoaren Araubide Juridikoarenak, arautzen du zein kasutan ezin duten esku hartu agintariek eta administrazioetako langileek prozeduretan eta noiz eman behar dioten egoeraren berri nagusi hierarkikoari, konpon dezan.

Araudi horrek administrazio-prozedura guztiei eragiten die, hala nola aurrekontua kudeatzearekin erlazionatutakoak (besteak beste, kontratuak esleitzea eta dirulaguntza publikoak ematea, funtsezko tresna juridikoak baitira BEEP kudeatzeko eta gauzatzeko).

Sektore Publikoaren Araubide Juridikoaren Legearen 23.2 artikuluan jasotako kasuak Europar Batasunaren 2018ko Erregelamendu Finantzarioan zerrendatutakoekin parekagarriak dira, baina ez da egokitzapenik egin behar, Erregelamendu Finantzarioko araudia zuzenean baita aplikagarria, Europar Batasunaren funtsak kudeatzen diren heinean.

Sektore Publikoaren Araubide Juridikoaren Legeko arauak Europako araudiaren funtsezko elementu berak ditu:

  • Egoerak ez uztea funtzioak inpartzialki eta objektiboki gauzatzen eta, ondorioz, aurrekontua kudeatzen.
  • Eragindako pertsonaren nagusi hierarkikoaren esku-hartzea.
  • Eragindako pertsonak ezer ez egitea, gatazka-egoera berresten denean.
Irakurri gehiago

Kontratazio publikoaren arloan, 9/2017 Legearen 64. artikuluak dioenez (9/2017 Legea, azaroaren 8koa, Sektore Publikoko Kontratuei buruzkoa), kontratazio-organoek neurriak hartu behar dituzte iruzurra, faboritismoa eta ustelkeria prebenitzeko eta saihesteko, eta kontratazio-prozeduretan sor daitezkeen interes-gatazkak prebenitzeko, hautemateko eta konpontzeko. Modu generikoagoan definitzen dira haiek, baina indarrean dagoen gainerako arautegian definitutakoaren arabera.

71.1 artikuluak ere, kontratatzeko debekuak zerrendatzean, interes-gatazka aipatzen du g) eta h) ataletan; halaber, 336.1.i) artikuluak ere jasotzen ditu interes-gatazkako kasuak erregulazio normalizatuaren menpeko kontratuei buruz egin beharreko txostenei dagokienez, baita horretarako hartutako neurriak ere.

Bestalde, 3/2015 Legearen 11.2 artikuluak (3/2015 Legea, martxoaren 30ekoa, Estatuko Administrazio Orokorreko goi-karguan aritzea arautzen duena) interes-gatazka sor dezaketen egoerak definitzen ditu, Sektore Publikoaren Araubide Juridikoaren Legearen 23.2 artikuluan enplegatu publiko ororentzat adierazitakoen antzera.

Enplegatu Publikoaren Oinarrizko Estatutuak (5/2015 LegED) dio enplegatu publikoen betebeharra dela interes pertsonala duten kontuetatik abstenitzea, interes-gatazkako egoerak saihestea eta interes orokorraren alde egitea, objektibotasun-, neutraltasun- eta inpartzialtasun-printzipioen arabera, besteak beste (52. artikulutik 54.era).

Interes-gatazkari buruzko araudiaren mende daudenak.

2018/1086 (EB) Finantza Erregelamenduaren 61. artikuluak eta Sektore Publikoaren Araubide Juridikoaren 40/2015 Legearen 23. artikuluak Administrazioetako agintariak eta langileak aipatzen dituzte azken arau horretan, eta agintari nazionalak eta haien langileak, berriz, EB Finantza Erregelamenduaren kasuan.

Beraz, bai goi-organoak eta zuzendaritza-organoak (goi-karguak), bai sektore publikoko gainerako langileak interes-gatazkari buruzko araudiaren eraginpean daudela interpretatu behar da, oro har. Oro har, esan daiteke pertsona horiei dagokien betebehar publikoaren eta beren jardun publikoan objektibotasun- eta inpartzialtasun-betebehar horren aurka egin dezakeen interes pertsonalaren (zuzena edo zeharkakoa) arteko interes-gatazka gertatzen dela.

BEEPren kasuan, esan daiteke hura gauzatzen esku hartzen duen edonork izan dezakeela interes-gatazka baten eragina. Hala adierazten du irailaren 29ko 1030/2021 Aginduak, Berreskuratze, Eraldaketa eta Erresilientzia Planaren kudeaketa-sistema eratzen duenak, erakunde kudeatzaileek interes-gatazkarik ez dagoelako adierazpena (IGEA) bete behar dutela xedatzen baitu. Betebehar hori BEEPren kudeaketa-prozeduretan esku hartzen dutenei ere aplikatzen zaie, neurri hori nahitaez jaso behar baita BEEPren erakunde erabakitzaileek, betearazleek eta instrumentalek onartutako iruzurraren aurkako neurrien planetan.

Hala ere, Batzordearen 221/C121/01 Komunikazioak, «interes-gatazkak Finantza Erregelamenduaren arabera saihesteko eta kudeatzeko orientabideak», honako hau zehazten du: «Haren parte-hartzeak esanguratsua izan behar du: pertsonak aurrekontuaren betearazpenari buruzko nolabaiteko diskrezio- edo kontrol-maila bat gauzatzeko ahalmena izan behar du (hau da, jarduteko edo jarduten dutenei jarraibideak emateko ahalmena; baita aholkularitza-funtzioa edo jarduleei irizpenak ematekoa ere)». Beraz, kudeaketa-prozeduretan esku hartzen duten pertsona guztiek ez dute zertan interes-gatazkarik izan behar, soilik aipatutako propietate edo ezaugarriren bat duten pertsonek.

1030/2021 Aginduaren eranskineko IIIC.d.1 apartatuak interes-gatazkaren prebentzioari eta tratamenduari buruzko orientabide batzuk jasotzen ditu, eta IGEA batek eman behar dituen prozeduretan esku hartzen duten zenbait pertsona aipatzen ditu; hala, zerrenda hori ez da ez itxia, ez baztertzailea, eta iruzurraren aurkako neurrien planek zehaztu behar dute zer esku-hartzailek betetzen dituzten Batzordearen jakinarazpen horretan deskribatzen diren baldintzak.

Kontratazioaren eremuan, interes-gatazkak kontratazio-organoaren zerbitzura dauden langileen gaineko eragina izan dezake, baldin eta, gainera, lizitazio-prozeduraren garapenean parte hartzen badute edo haren emaitzan eragina izan badezake (SPKL, 64. artikulua). Interes-gatazka sortzen da prozedura horietan parte hartzen duten pertsonek «zuzenean edo zeharka interes finantzario, ekonomiko edo pertsonala badute, kontratazio-prozeduraren testuinguruan haien inpartzialtasuna eta independentzia arriskuan jar dezakeena». Azken batean, prozedura horien garapenean bete behar diren tratu- eta gardentasun-printzipioei kalterik ez egitea da helburua. Izan ere, ideia hori beste prozedura batzuetan aplika daiteke ere inolako arazorik gabe, hala nola dirulaguntzak emateari dagozkienak eta, oro har, onuradun ugari dituzten prozedura guztietan.

Beraz, kontuan hartu behar da, halaber, printzipio horiek errespetatzeko arriskua egon daitekeela kudeaketan esku hartzen duen pertsona batek interes-gatazkarik izan dezakeenetz erabakitzeko orduan.

Irakurri gehiago

2023rako Estatuko Aurrekontu Orokorrei buruzko abenduaren 23ko 31/2022 Legearen 112. xedapen gehigarriak ezarritako eta urtarrilaren 24ko HFP 55/2023 Aginduak garatutako IG arriskuaren azterketa sistematikoaren prozeduraren kasuan, mugatu egiten da interes-gatazka izan dezaketen pertsonen kopurua, kontratazio-prozeduretan eta dirulaguntzak emateko prozeduretan parte hartzen duten langileak baitira azterketa horren xede.

55/2023 Aginduak langile terminoa erabiltzen du beren jardunaren bidez prozesuaren gardentasunean eta balizko onuradunen tratu-berdintasunean eragina izan dezaketen esku-hartzaileak aipatzeko. Hala, analisia prozedura horien azken onuradunak erabakitzen diren fase edo prozesuetan aplikatzen da. Hala ere, langile terminoak goi-kargu bat duen edo zuzendaria den pertsona ere barne hartuko luke, betiere kontratazio-organoaren edo dirulaguntza emateko organoaren arduradun gisa jarduten badu.

Interes-gatazka MRR mekanismoan

Zer betebehar dituzte estatuek interes-gatazkari dagokionez?

Berreskuratze eta Erresilientzia Mekanismoa gauzatzean, estatu kideek, Mekanismoaren arloko funtsen onuradun edo mailegu-hartzaile gisa, neurri egoki guztiak hartuko dituzte Europar Batasunaren interes finantzarioak babesteko eta Mekanismoak finantzatutako neurriei dagokienez funtsak Europar Batasunean eta maila nazionalean aplikagarria den Zuzenbidearekin bat etorriz erabiliko direla ziurtatzeko, bereziki iruzurra, ustelkeria eta interes-gatazkak prebenitzeari eta detektatzeari dagokienez.

2021/241 (EB) Erregelamenduaren 22. artikuluak (2021/241 (EB) Erregelamendua, Europako Parlamentuaren eta Kontseiluarena, 2021eko otsailaren 12koa, Berreskuratze eta Erresilientzia Mekanismoa ezartzen duena) MRR mekanismoaren finantzaketa jasotzen duten herrialdeek hartu behar dituzten neurri horiek aipatzen ditu hasieran, eta, gero, oker ordaindutako edo erabilitako zenbatekoak berreskuratzeko aukera ematen duten barne-kontroleko sistema eraginkorrak eta efizienteak ezartzeko beharra.

Era berean, MRR mekanismoaren esparruan Mailegu edo Ekarpen finantzarioak jasotzeko akordioak egiten dituzten estatu kideentzat sortzen diren betebeharrei dagokienez, berriro nabarmentzen da iruzurra, ustelkeria eta interes-gatazkak prebenitzeko, detektatzeko eta zuzentzeko neurri egokiak hartzeko betebeharra, 2018/1046 Erregelamenduaren 61. artikuluko 2. eta 3. ataletan definitzen direnaren arabera (2018/1046 (EB, Euratom) Erregelamendua, Europako Parlamentuaren eta Kontseiluarena, 2018ko uztailaren 18koa, Europar Batasunaren aurrekontu orokorrari aplikagarriak zaizkion arau finantzarioei buruzkoa).

MRR ezartzen duen 2021/410 Erregelamenduaren eskari horri dagokion erantzuna, lehenik eta behin, 1030/2021 Aginduan dago, irailaren 29koan, Berreskuratze, Eraldaketa eta Erresilientzia Plana (BEEP) kudeatzeko sistema konfiguratzekoan.

Agindu horren 6. artikulua iruzurra, ustelkeria eta interes-gatazkak prebenitzeko, detektatzeko eta zuzentzeko mekanismoak indartzeaz ari da, eta nahitaezko bi neurri sartzen ditu.

BEEP planean parte hartzen duten entitate erabakitzaile eta exekutatzaile guztiek iruzurraren aurkako neurrien plan bat onartzea. Betebehar hori BEEP tresna gisa exekutatzen duten entitateetara zabaltzen da.

Iruzurraren aurkako neurrien planak modu espezifikoan bildu behar ditu interes-gatazkako egoerak prebenitzeko eta zuzentzeko prozedurak, EBren Erregelamendu Finantzarioaren 61. artikuluko 1. eta 2. ataletan ezarritakoaren arabera. Bereziki, nahitaezkotzat hartu beharko da BEEP gauzatzeko prozeduretan parte hartzen dutenek DACI bat sinatzea, nagusi hierarkikoari jakinaraztea interes-gatazkaren bat egon daitekeela eta nagusiak kasuan kasu dagokion erabakia hartzea.

Kudeaketa-organoek arriskuen ebaluazioa egin behar dute, interes-gatazkarik ez dagoelako adierazpenak (DACI) bete behar dituzte, eta interes-gatazkei heltzeko prozedura bat ezarri behar dute.

Zein arauk garatzen dute Espainiako interes-gatazkaren prebentzioa eta detekzioa?

1030/2021 Aginduak, irailaren 29koak, Berreskuratze, Eraldaketa eta Erresilientzia Plana kudeatzeko sistema konfiguratzekoak, 6. artikuluan dio iruzurra, ustelkeria eta interes-gatazkak prebenitzeko, detektatzeko eta zuzentzeko mekanismoak indartu behar direla. Agindu horrek orokorrean arautzen du interes-gatazkaren kasua, xede horri dagokionez EBren 2018ko Erregelamendu Finantzarioaren 61. artikuluan jasotako araudia abiapuntutzat hartuta, baita Sektore Publikoaren Araubide Juridikoaren 40/2015 Legearen 23. artikuluan jasotakoa ere.

Bestalde, 31/2022 Legeak, 2023rako Estatuko Aurrekontu Orokorretakoak, prebentzio- eta detekzio-prozedura espezifiko bat ezartzen du 112. xedapen gehigarrian, baita Berreskuratze, Eraldaketa eta Erresilientzia Plana exekutatzen duten prozeduretan interes-gatazkaren arriskua sistematikoki eta modu automatizatuan aztertzeko moduari buruzko arauak ere.

55/2023 Aginduak, urtarrilaren 24koak, Berreskuratze, Eraldaketa eta Erresilientzia Plana exekutatzen duten prozeduretan interes-gatazkaren arriskua sistematikoki eta modu automatizatuan aztertzeari buruzkoak, xedapen gehigarri hori garatzen du, eta Minerva tresna informatikoa aplikatzeko eremua eta modua ezartzen du.

Irakurri gehiago

1030/2021 Aginduak neurri orokorrak eta DACI eredu generiko bat proposatzen ditu interes-gatazka prebenitzeko, detektatzeko eta zuzentzeko; neurri horiek PRTRko erakunde erabakitzaile eta kudeatzaile guztiak (instrumentalak barne) onartu behar dituzten Iruzurraren aurkako Neurrien Planetan zehaztu eta garatu behar dira.

Bestalde, 55/2023 Aginduak prozedura espezifiko bat garatzen du interes-gatazkako arriskua sistematikoki eta modu automatizatuan aztertzeko. Agindu horretan, 31/2022 Legearen 112. xedapen gehigarrian horri dagokionez ezarritakoaren arabera, tresna juridikoak eta haiek kudeatzeko faseak mugatzen dira, baita fase horietan esku hartzen duten eta analisi espezifiko horren pean egongo diren pertsonak ere. Era berean, analisi horren pean dauden pertsonek DACI eredu bat sinatu beharko dute, prozedura horren harira 55/2022 Aginduak ezarritakoa.

Zer dio 2023rako Estatuko Aurrekontu Orokorretako 112. xedapen gehigarriak interes-gatazkari buruz?

Interes-gatazka prebenitzeko eta detektatzeko prozedura bat. Arau horren bidez, Berreskuratze, Eraldaketa eta Erresilientzia Plana exekutatzen duten prozeduretan interes-gatazkaren arriskua sistematikoki eta modu automatizatuan aztertzeko moduari buruzko arauak ezartzen dira.

Hauek dira alderdi aipagarrienak:

a). Egoitza Espainiako Zerga Administrazioko Estatu Agentzian duen datu-meatzaritzako tresna informatiko batean oinarrituta dago.

b). BEEP gauzatzeari lotutako kontratazioko eta dirulaguntzak emateko prozeduretarako erabiltzen da.

c). Orokorrean aplikatzen dute BEEP planarekin erlazionatutako entitate erabakitzaile, exekutatzaile eta instrumental guztiek, enplegatu publikoei eta haren zerbitzura dauden langileei dagokienez.

d). Interes-gatazkaren arriskuaren analisi sistematikoa eta automatizatua kontratazio-prozedurako eta dirulaguntzak emateko prozedurako zer pertsonari eta zer faseri aplikatuko zaien zehazten du.

e). Prozedura eta fase horietan esku hartzen duten pertsonak interes-gatazkarik ez dagoelako adierazpena (DACI) egitera behartzen ditu prozedura horietan parte hartzen dutenei dagokienez, nork parte hartzen duen jakin ostean.

f). Egin beharreko analisiaren helburua da enplegatu publikoen eta prozedura bakoitzeko parte-hartzaileen artean interes-gatazka eragin dezakeen interes pertsonal edo ekonomikoa izan dezaketen familiarteko harreman edo sozietate-lotura posibleak (zuzenak ala zeharkakoak) zehaztea.

Zer helburu ditu HFP/55/2023 Aginduak?

Agindu horrek 31/2022 Legean, 2023rako Estatuko Aurrekontu Orokorretakoan, xedatutakoa garatzen du, BEEP gauzatzean interes-gatazkaren arriskua sistematikoki eta modu automatizatuan aztertzeko prozedura bat ezartzeari dagokionez, 112. xedapen gehigarrian adierazi bezala.

Hona hemen helburu aipagarrienak:

a). MRR ezartzen duen 2021/241 (EB) Erregelamenduaren 22. artikuluan jasotako interes-gatazka prebenitzeari, detektatzeari eta zuzentzeari buruzko errekerimenduak betetzen jarraitzea.

b). Analisiaren menpeko prozeduretan esku hartzen duten pertsonek (erabakitzaileak) nahitaez egin behar dituzten interes-gatazkarik ez dagoelako adierazpenek (DACI) derrigorrean izan behar duten gutxieneko edukia ezartzea.

c). Minerva tresnari kontsulta egiteko prozedura, kontsulta hori egiteko ahaldundutako pertsonak, haien identifikazioa eta egin behar dituzten jardunak, eta interes-gatazkaren arriskua aztertzeko Minerva-ra iritsi behar duen informazioa ezartzea.

d). Minerva-n egindako kontsultaren emaitzen arabera egin beharreko prozedura zehaztea, eta interes-gatazkaren arriskua detektatu eta bandera gorria agertzean egin beharreko jardunak ezartzea, baita aztertu beharreko prozeduran parte hartzen dutenetako bati buruzko informazioa falta denean egin behar dena ere (bandera beltza).

e). Aholkularitza-organo berri bat konfiguratzen du, interes-gatazkaren arloko aholkularitza-unitate espezializatu bat (UACI) sortuta Estatuko Administrazioko Kontu-hartzailetza Nagusian.

Interes-gatazka prebenitzea BEEP planean. Sistemak eta esku-hartzaileak.

Interes-gatazkaren arriskua prebenitzeko zer sistema daude?

1030/2021 Aginduaren 6. artikuluak dioenez (1030/2021 Agindua, irailaren 29koa, Berreskuratze, Eraldaketa eta Erresilientzia Plana kudeatzeko sistema konfiguratzekoa), BEEP planaren neurriak gauzatzen parte hartzen duen entitate orok (nola erabakitzailea hala exekutatzailea) “iruzurraren aurkako neurrien plan bat” izan behar du, dagokion jardun-arloan kasuan kasuko funtsak arau aplikagarrien arabera erabili direla bermatzeko eta adierazteko, bereziki iruzurra, ustelkeria eta interes-gatazkak prebenitzeari, detektatzeari eta zuzentzeari dagokienez. Iruzurraren aurkako neurrien plan bat izateko betebeharra BEEP planaren entitate instrumentaletara ere zabaltzen da.

Halaber, kudeaketa-organoentzat nahitaezko jardun gisa konfiguratzen dira iruzur-arriskua ebaluatzea, interes-gatazkarik ez dagoelako adierazpena (DACI) betetzea eta interes-gatazkei heltzeko prozedura bat izatea.

Interes-gatazkaren arloko arriskua prebenitzeko sistema hiru elementu hauek osatzen dute.

1. BEEP planaren entitate erabakitzaile eta exekutatzaileek iruzurraren aurkako neurrien plan bat onartu dute. Plan horretan, atal espezifiko bat dago interes-gatazkak prebenitzeko eta tratatzeko, baita iruzurraren, ustelkeriaren eta interes-gatazkaren aurkako adierazpen bat ere; adierazpen hori argitaratu egiten da, erakunde osoak haren berri izan dezan.

2. Nahitaezkoa da BEEP gauzatzeko prozeduretan esku hartzen duten pertsonek interes-gatazkarik ez dagoelako adierazpen bat (DACI) izenpetzea; adierazpen horrek modu esplizituan aitortzen du jarduera profesionalean inpartzialtasunez eta objektibotasunez jokatzeko konpromisoa.

3. Sistema bat sortu da interes-gatazkaren arriskua prebenitzeko eta detektatzeko. Minerva aplikazioaren bidez egiten da, Berreskuratze, Eraldaketa eta Erresilientzia Plana exekutatzen duten prozeduretan interes-gatazkaren arriskua sistematikoki eta modu automatizatuan aztertzeko. Egoitza Espainiako Zerga Administrazioko Estatu Agentzian duen datu-meatzaritzako tresna informatiko batean oinarrituta dago aplikazioa.

31/2022 Legearen 112. xedapen gehigarriak, 31/2022 Legearen 112. xedapen gehigarriak (31/2022 Legea, abenduaren 23koa, Estatuko Aurrekontu Orokorretakoa) interes-gatazkaren arriskua prebenitzeko sistema ezartzen du; urtarrilaren 24ko 55/2023 Aginduak HFP, garatzen du sistema.

Zer dira DACI adierazpenak?

Interes-gatazkarik ez dagoelako adierazpena (DACI) nahitaez sinatu behar dute BEEP gauzatzeko prozeduretan esku hartzen dutenek. Zuzenean ala zeharka esku har daiteke, baina prozeduraren garapenean eragina izan behar du; hau da, prozeduraren garapenean eta ebazpenean eragina izan dezakeen jardueraren bat gauzatzen dutenek sinatu behar dituzte DACI adierazpenak.

DACI adierazpenak interes-gatazkaren arriskua prebenitzeko sistemaren funtsezko alderdia dira, eta prozedura horietan esku hartzen dutenek egiten duten autoebaluazioan oinarritzen dira. Haiek sinatuta, berariaz aitortzen da jarduera profesionalean inpartzialtasunez eta objektibotasunez jokatzeko konpromisoa.

1030/2021 Aginduak BEEP gauzatzeko prozeduretan esku hartzen duten pertsona guztiek erabiltzeko eredu bat jasotzen du IV. eranskinean.

Bestalde, 55/2023 Aginduak arau horretan garatzen den interes-gatazkaren arriskua sistematikoki eta modu automatizatuan aztertzeko prozedurari lotutako DACI eredu bat onartzen du.

Irakurri gehiago

Aurreko DACI ereduarekin dagoen alderik nabarmenena da ez dituela aipatzen SPAJLaren 23.2 artikuluko abstentzio-kausak, eta, haien ordez, 31/2022 Legearen 112. xedapen gehigarriko 3. eta 4. atalak aipatzen ditu (9/2022 Legea, interes-gatazkako arriskua sistematikoki eta modu automatizatuan aztertzeko prozedura ezartzen duena).

Bai 112. xedapen gehigarriak, bai 55/2023 Aginduak interes-gatazkako arriskua sistematikoki aztertzeko prozeduran aipatzen diren kontratazioko eta dirulaguntzak emateko faseak zehazten dituzte, eta haietan esku hartzen duten pertsonek (erabakitzaileak) 55/2023 Aginduaren I. eranskinean jasotako DACI eredua sinatu behar dutela diote. Horrenbestez, 2023ko urtarrilaren 26tik aurrera (hots, agindua indarrean jartzen den eguna), interes-gatazkako arriskua sistematikoki aztertzeko prozedurari lotuta dauden DACI ereduak agindu horretan onartutako ereduari jarraikiz prestatuko dira.

Bi DACI ereduen arteko aldeak ezin dira funtsezkotzat jo, bi ereduetan aipatzen diren EBren 2018ko Finantza Erregelamenduaren 61. artikulua behar bezain zabala baita SPAJari buruzko 40/2015 Legearen 23.2 artikuluak biltzen dituen abstentzio-kausak ulertzeko, zeinak kasu guztietan baitira aplikagarriak,  55/2023 Aginduan ezarritako ereduan jasota egon ala ez.

Bestetik, gogoan izan behar da 55/2023 Aginduak onartutako DACI ereduaren edukia gutxienekoa dela.

Nork sinatu behar du IGEA bat?

BEEPa gauzatzeko prozeduretan parte hartzen dutenek, Berreskuratze, Eraldaketa eta Erresilientzia Planaren kudeaketa-sistema eratzen duen irailaren 29ko HFP/1030/2021 Aginduak 6. artikuluan ezartzen duenaren arabera.

Hala ere, parte-hartze horrek zentzuzkoa izan behar du: pertsonak aurrekontuaren betearazpenari buruzko nolabaiteko diskrezio- edo kontrol-maila gauzatzeko ahalmena izan behar du (hau da, jarduteko edo jarduten dutenei jarraibideak emateko ahalmena; edo aholkularitza emateko edo jarduten dutenei irizpenak emateko ahalmena), Europako Batzordearen 2021/C 121 Komunikazioak (interes-gatazkako egoerak saihesteko eta kudeatzeko moduari buruzko orientabideak) zehazten duen bezala.

Iruzurraren aurkako neurrien planak eta, azken batean, BEEPa garatzen duten prozeduren kudeaketaren arduradunak dira prozedura horietan modu esanguratsuan esku hartzen duten eta, beraz, IGEA egin behar duten pertsonak edo profilak definitu behar dituztenak. BEEPeko erakunde erabakitzaile, betearazle eta instrumentaletan sortutako lehen mailako kontrolaren arduradunek zeregin hori gauzatzeko aholkua eman dezakete.

Orientabide gisa, BEEPean txertatzen diren tresna juridikoen (prozedurak) garapenean eragin esanguratsua duten arduradunen eta laguntzaileen profilak zehaztu daitezke.

Lehenengo horiek honako hauek barne hartzen dituzte: prozedura hasteko arduradunak, eskatu beharreko izapideak egin ondoren hartu beharreko erabakiaren arduradunak, tresna juridiko horiek formalizatzeko dokumentuak sinatzeko arduradunak edo negozio juridiko hori gerora betearazteaz arduratzen direnak.

Prozeduran beharrezkoak diren laguntzaileen kasuan, aldiz, aipatzekoak dira prestaketa-dokumentuak egitean parte-hartze esanguratsua dutenak (bereziki, kontratuak eta [dirulaguntzen kasuan] oinarriak eta deialdiak zuzentzen dituztenak), irekiera- eta ebaluazio-batzordeak, eta balorazio horietan esku hartzeko hautatutako teknikariak eta adituak.

Aipatutako 1030/2021 Aginduan, halaber, interes-gatazka saihestearekin lotutako neurrien barruan, IGEA bat betetzea aurreikusten da. IGEA hori laguntza lortzeko baldintzen barruan interes-gatazka potentziala suposatzen duten jarduerak gauzatu behar dituzten onuradunek aurkeztu beharreko baldintza da.

Zer DACI eredu erabili behar da?

HFP/55/2023 Aginduaren bidez onartutako (DACI) eredua nahitaez erabili behar dute Agindu honetan adierazitako kontratazioko eta dirulaguntzak emateko prozeduretako faseetan esku hartzen duten pertsonek (erabakitzaileak):

a). Kontratuak. Pertsona bakarreko kontratazio-organoa eta kide anitzeko kontratazio-organoko kideak, baita kontratazio-organoari laguntzeko kide anitzeko organoko kideak ere.

b).  Dirulaguntzak. Dirulaguntzak emateko organo eskuduna eta eskaerak baloratzeko kide anitzeko organoetako kideak.

DACI hori ezarritako baldintzetan erabili behar da nahitaez 2023ko urtarrilaren 26tik aurrerako deialdietako kontratazioko prozeduretan eta dirulaguntzak emateko prozeduretan.

HFP/55/2023 Aginduan onartutakoa ez beste DACI bat erabil daiteke interes-gatazkaren arriskuaren analisi sistematiko eta automatizatuetan.

Ez. Printzipioz, arau horrek onartzen duen interes-gatazkaren arriskua sistematikoki eta modu automatizatuan aztertzearekin erlazionatutako prozedura eta pertsonetarako onartutako (DACI) adierazpena erabili behar da.

Hala ere, Aginduak berak dio DACI ereduaren edukiak gutxienekoa izan behar duela. Horrenbestez, 1030/2021 Aginduaren bidez onartutako DACI ereduan jasotako erreferentzietako bat jasotzeko aukera dago.

Zein kasutan erabiltzen da 1030/2021 Aginduan onartuta dagoen DACI adierazpena?

55/2023 Aginduan onartutako eredua erabiltzea nahitaezkoa ez den guztietan.

Interes-gatazkaren arriskua sistematikoki eta modu automatizatuan aztertzearekin lotutako DACI adierazpena zeregin horretarako espezifikoa da, eta haren berezitasuna da hura izenpetzean horretara behartuta daudenek badakitela nork parte hartzen duen esku hartuko duten kontratazioko edo dirulaguntzak emateko prozeduretan.

1030/2021 Aginduan onartutako DACI eredua generikoa da, eta 55/2023 Aginduan jasotako kontratazioko eta dirulaguntzak emateko prozeduretako hainbat unetan aplika daitezke. Adibidez, kontratazioa edo dirulaguntza-prozedurak prestatzeko faseetan esku hartzen duten pertsonei (baldintza-agiriak, lizitazio-agiriak, oinarri arautzaileak edo dirulaguntza-deialdiak prestatzekoetan), hitzarmenak prestatzen edo sinatzen esku hartzen dutenei, kontratuak gauzatzeko fasean haien arduradun direnei, edo Iruzurraren Aurkako Batzordeek ezartzen dituzten kasuei.

IGEA eredu hori generikoa da, BEEP gauzatzeko hainbat alderdiri aplikatzen zaielako eta, zenbait kasutan, IGEA egitera behartuta dagoenak ez dakielako nork parte hartuko duen esku hartzen duen prozeduretan.

Interes-gatazkari buruzko beste adierazpen batzuk.

1030/2021 Aginduak, irailaren 29koak, Berreskuratze, Eraldaketa eta Erresilientzia Plana kudeatzeko sistema konfiguratzekoak, zeharkako printzipioak betetzeko konpromisoaren eredua izenekoa jasotzen du IV. eranskinean; hain zuzen ere, eranskineko C atalean.

BEEP gauzatzearekin erlazionatutako pertsona guztiei zuzenduta dago eredu hori, batez ere prozeduran parte hartzen duten hirugarrenei, hala nola kontratistak, azpikontratistak, enkargu-hartzaileak edo dirulaguntzen onuradunak.

Haiek guztiek hitza eman behar dute “arau juridiko, etiko eta moralak beteko dituztela, beharrezko neurriak hartuko dituztela iruzurra, ustelkeria eta interes-gatazkak prebenitzeko eta detektatzeko, eta, arauren bat bete ezean, horren berri emango dietela kasuan kasuko agintariei”, adierazpen-ereduan adierazi bezala.

Irakurri gehiago

Kontratisten eta azpikontratisten adierazpenari dagokionez, Estatuko Kontratazioko Kontsulta Batzordeak 2021eko abenduaren 23ko instrukzioan baieztatzen du ezinbestekoa dela kontratistak adierazpena aurkeztea, kontratua formalizatzen den une berean edo hura formalizatu eta berehala. Halaber, azpikontratista guztiek ere aurkeztu beharko dute. Geroago gogorarazten du adierazpen horiek kontratazio-espedientean jaso behar direla lortu bezain pronto.

Bestalde, JCCEk ez du ezer esaten Sektore Publikoko Kontratuei buruzko 9/2017 Legearen 32. eta 33. artikuluetan araututako enkarguen erakunde hartzaileek egin beharreko konpromiso-adierazpenari buruz.

Minerva sistema: Interes-gatazkaren arriskuaren egiaztapena

Datu-meatzaritzako tresna informatiko bat da Minerva, eta Espainiako Zerga Administrazioko Estatu Agentzian du egoitza. Berreskuratze, Eraldaketa eta Erresilientzia Plana exekutatzen duten prozeduretan interes-gatazkaren arriskua sistematikoki eta modu automatizatuan aztertzeko erabiltzen da. Tresna hori BEEP planean parte hartzen duten entitate erabakitzaile, exekutatzaile eta instrumental guztien eskura dago, baita BEEP exekutatzen parte hartzen duten entitate publikoen zerbitzura dauden guztien eskura eta MRR mekanismoan eskumena duten kontrol-organoen eskura ere.

La 55/2023 Aginduak, urtarrilaren 24koak, Berreskuratze, Eraldaketa eta Erresilientzia Plana exekutatzen duten prozeduretan interes-gatazkaren arriskua sistematikoki eta modu automatizatuan aztertzeari buruzkoak, interes-gatazkaren arriskua aztertzeko prozeduretan Minerva nola erabili arautzen du./p>

Interes-gatazkaren arriskua aztertzeko, aztertu behar diren pertsonen (hots, eragiketaren erabakitzaileen), identifikazio fiskaleko zenbakiak (izen-abizenekin batera) eta prozedura bakoitzean parte hartzen duten pertsona fisiko edo juridikoenak (lehenengoen izen-abizenekin batera eta bigarrenen izen sozialarekin batera) alderatuko dira Minerva-n.

Irakurri gehiago

Aztertzen diren arriskuak interes-gatazka eragin dezaketen hiru motatako harremanetan sailka daitezke; interes-gatazka badago, bandera gorri bat jartzen da:

a) Sozietate- edo administrazio-harremanetako arriskua.

  • • Erabakitzailea onuradun potentziala da
  • • Erabakitzailea onuradun potentzialaren benetako titularra da
  • • Erabakitzailea onuradun potentzialaren administratzailea da
  • • Erabakitzailea onuradun potentzialaren zuzendaria da, edo hango administrazio-kontseiluko kidea da.

b) Onuradun potentzialaren lehen edo bigarren mailako harremanetako arriskuak (odolkidetasuna/ahaidetasuna).

  • • Erabakitzailea onuradun potentzialaren lehen edo bigarren mailako senidea da.
  • • Erabakitzailea onuradun potentzialaren benetako titular baten lehen edo bigarren mailako senidea da.

c) Harreman komertzialak:

  • • Eragiketa komertzialak egiten dituzte erabakitzaileak eta onuradun potentzialak.
  • • Eragiketa komertzialak egiten dituzte erabakitzaileak eta onuradun potentzialaren benetako titular batek.

Zer da CoFFEE? Interes-gatazkaren arriskua prebenitzearekiko erlazioa.

2021-2027 aldirako Europako Funtsen informazio-sistema da. CoFFEE-MMR da Berreskuratze, Eraldaketa eta Erresilientzia Planaren informazio-sistemari euskarria ematen dion aplikazioko modulua.

BEEP planaren mugarriak eta helburuak erdiesteari buruzko informazioa eman eta segimendua egiteaz gain, BEEP garatzean exekutatzen diren proiektu, azpiproiektu eta jardunen sistemaren euskarria ere bada.

CoFFEE-n, alta ematen zaie BEEP planaren proiektu eta azpiproiektuetan jasotako jardunak garatzeko balio duten eragiketei (kontratuak, dirulaguntzak).

Era berean, alta ematen zaie Minerva tresnan interes-gatazkaren arriskua aztertzeaz arduratuko diren eragiketaren arduradunei. Minerva automatikoki komunikatzen da, kontsulta egiten duen eragiketaren arduraduna CoFFEE-n alta emanda dagoen ala ez egiaztatzeko kontsultaren xede den eragiketari dagokionez.

CoFFEE-n, eragiketen erabakitzaileek sinatutako (DACI) adierazpenak erregistratzen dira, baita Minerva-n arriskua aztertzearen emaitzari dagokion dokumentazioa ere, 55/2023 Aginduan xedatzen den bezala.

Zein kasutan egiten da interes-gatazkaren arriskuaren analisia?

Abenduaren 23ko 31/2022 Legearen 112. xedapen gehigarriko 2. atalean xedatutakoaren arabera, interes-gatazkaren arriskuaren analisi sistematikoa eta automatizatua Berreskuratze, Eraldaketa eta Erresilientzia Plana exekutatzeari lotutako prozedura hauetan aplikatzen da:

a). Kontratuak adjudikatzeko prozeduretan.

b). Dirulaguntzak emateko prozeduretan, lehia masibokoetan izan ezik (alegia, ehun eskaera baino gehiago dituztenak). Lehia masiboko kasuetan, lagin bati egingo zaio analisia.

Urtarrilaren 24ko 55/2023 Aginduaren ondorioetarako, lehen aipatutako prozedurak hartuko dira eragiketatzat.

Nori egiten zaio interes-gatazkaren arriskuaren egiaztapena?

Abenduaren 23ko 31/2022 Legearen ehun eta hamabigarren xedapen gehigarriak dio interes-gatazkaren arriskuaren analisi sistematikoa eta automatizatua funtzio hauek dituzten pertsonei egingo zaiela prozedura bakoitzean (ondorio hauetarako, erabakitzaile esaten zaie pertsona horiei):

a). Kontratuak. Pertsona bakarreko kontratazio-organoa eta kide anitzeko kontratazio-organoko kideak, baita kontratazio-prozeduretan parte hartzen duten kontratazio-organoari laguntzeko kide anitzeko organoko kideak ere.

b). Dirulaguntzak. Dirulaguntzak emateko organo eskuduna eta eskaerak baloratzeko kide anitzeko organoetako kideak.

BEEP planeko edozein jardunen esparruan, kontratuak adjudikatzeko edo dirulaguntzak emateko prozeduretan parte hartzen duten enplegatu publikoei egingo zaie interes-gatazkaren analisia, enplegatu horiek entitate exekutatzaile edo instrumental batekoak izan ala ez. Azken kasu horretan, kontratazio-organoetako kide gisa jarduten duten Zerbitzu Juridikoetako eta Kontu-hartzailetzetako ordezkariak daude. Era berean, egoera hau kontratazio-organoari laguntzeko eratutako aditu-batzordeen eta teknikariei aplika dakieke.

Zerrendatutakoekin parekagarriak diren funtzioak egiten dituztenei ere aplikatuko zaie analisi hori, nahiz eta funtzio horiei ez egokitu Sektore Publikoko Kontratuei buruzko azaroaren 8ko 9/2017 Legea edo Dirulaguntzei buruzko azaroaren 17ko 38/2003 Lege Orokorra.

Minerva, tresna informatikoaren bidez, goian aipatutako pertsonen eta prozedura bakoitzeko parte-hartzaileen artean interes-gatazka eragin dezakeen interes pertsonal edo ekonomikoa izan dezaketen familiarteko harreman edo sozietate-lotura posibleak (zuzenak ala zeharkakoak) aztertuko dira.

Zer da eragiketa bat interes-gatazkaren arriskuaren analisi sistematikoan?

55/2023 Aginduak garatzen duen interes-gatazkaren arriskua sistematikoki aztertzearen arloan, eragiketa esaten zaie 2023rako Estatuko Aurrekontu Orokorretako 31/2022 Legearen 112. xedapen gehigarrietako 2. atalean aipatzen diren prozedurei:

a). Kontratuak adjudikatzeko prozedurak.

b). Dirulaguntzak emateko prozedurak.

Eragiketa tresna juridiko horietako bat da, eta CoFFEE-n alta eman behar zaio, eta BEEP osatzen duten proiektu eta azpiproiektuak exekutatzeko garatzen diren jardunetakoren bati lotu.

Behin alta emanda, kode bat (CRO) esleitzen zaio automatikoki. Kode horrek identifikatuko du eragiketa, gero Minerva-n, tratatzeko, interes-gatazkaren arriskua aztertzearen ondorioetarako soilik baita garrantzitsua kode hori.

Nork ematen dio hasiera Minerva-n interes-gatazkaren arriskua aztertzeko prozedurari?

Eragiketaren arduradunak emango dio hasiera interes-gatazkaren arriskua ex ante aztertzeko prozedurari, kontratazioko edo dirulaguntzak emateko prozedura bakoitzean eskaintzak edo eskaerak baloratu aurretik, eta prozedura horietako parte-hartzaileak zein diren jakindakoan.

Nor da eragiketaren arduraduna?

Kontratazio-organoa edo dirulaguntza emateko organo eskuduna izango da eragiketaren arduraduna.

Eragiketaren arduradunak izango du Minerva-n interes-gatazkaren arriskua aztertzeko ahalmena. Por tanto, esta función queda directamente vinculada a la persona que ejerza la competencia de contratación o concesión de la subvención.

Kide anitzeko organoen kasuan, presidentea izango da eragiketaren arduraduna, hura baita kide anitzeko organoaren ordezkaria, Sektore Publikoaren Araubide Juridikoaren Legearen 19. artikuluak xedatzen duen bezala.

Estatuko kontratazio-sistema zentralizatuan, esparru-hitzarmen batean oinarritutako kontratuen edo eskuratze-sistema dinamiko bateko kontratu espezifikoen kontratazio-organoa Kontratazio Batzar Zentralizatua denean, kontratuaren erakunde hartzailea adjudikatzeko proposamena egiteko eskumena duena izango da eragiketaren arduraduna.

Irakurri gehiago

Kontratu oinarrituetan edo espezifikoetan, eragiketaren arduraduna esleipen-proposamena egiten duen erakundearen titularra da, eta CoFFEE-n alta eman behar zaio, kasuan kasuko eragiketarekin batera. Urrats horiek ezinbestekoak dira Minerva-n interes-gatazkako arriskua sistematikoki aztertu ahal izateko.

Eragiketan esku hartzen duten erabakitzaileei egin behar zaie analisia; hau da, Kontratazio Zentralizatuko Batzarrari esleipen-proposamena egiten dion organoari berari eta, hala badagokio, proposamenen balorazioak egiten dituzten teknikariek IGEA eredua sinatu behar dute, 55/2023 Aginduan xedatu bezala.

Nola identifikatzen dira eragiketaren arduradunak?

BEEP planaren kudeaketa-organoek eta kudeatzaile instrumentalek eragiketa bakoitzaren arduradunak identifikatuko dituzte CoFFEE aplikazioan. Eragiketaren arduradun bakoitza identifikatzeko, CoFFEE aplikazioak sortutako kode bat esleituko zaio.

Irakurri gehiago

Normalean, nodo-editore batek (proiektua edo azpiproiektua) eskatuko du eragiketaren arduradunari CoFFEE-n alta emateko, eta aplikazioak eskatzen dizkion identifikazio-datu guztiak adieraziko ditu.

Nodoaren arduradunak onartuko du CoFFEE-n alta eman izana.

Zein da eragiketaren erreferentzia-kodea (CRO)?

Eragiketaren erreferentzia-kodearen (CRO) bidez, BEEP planaren arloan garatzen diren proiektuak, azpiproiektuak eta proiektu instrumentalak (nodoak) osatzen dituzten jardunetan sartzen diren eragiketak (tresna juridikoak) identifikatzen diraCoFFEE-n.

Jardun bakoitzak eragiketa (kontratu edo dirulaguntza) bat edo gehiago eduki ditzake lotuta.

CRO bat sortu ondoren, CoFFEE-n agertuko da, eragiketaren kode gisa.

CRO kodeari esker, bere garaian, modu automatizatuan lotuko dira Minerva eta CoFFEE.

Non lortzen da CRO?

CoFFEE aplikazioan lortzen da CRO.

Aurretik, tresna juridiko bati (kontratua edo dirulaguntza) alta eman behar zaio CoFFEE-n dagokion jardunean. Automatikoki, CoFFEE-k eragiketa-kode esklusibo bat esleituko dio tresna juridiko horri, baldin eta aplikazioan “Interes-gatazkaren egiaztapena egin behar da” markatzen bada.

Eragiketaren arduradunak kontsulta bat abiatzen badu Minerva-n, sistemak automatikoki egiaztatzen du CoFFEE-n arduradunak baduela baimena txosten-eskaeran adierazitako CRO-ri buruzko kontsulta egiteko. Egiaztapena positiboa bada, kontsulta-prozesua hasiko da Minerva-n.

Irakurri gehiago

“Interes-gatazka dagoen ala ez egiaztatu behar da” eremua kontratu eta dirulaguntzetan soilik markatzen da; tresna juridiko horietan soilik egiten da Minerva-n interes-gatazkaren analisi sistematikoa.

Hitzarmenetan, norberaren bitartekoei egindako enkarguetan edo PRTR gauzatzean erabil daitezkeen beste tresna juridiko batzuetan ez da eremu hori markatuko.

Zer funtzio du proiektuaren/azpiproiektuaren organo kudeatzaileak interes-gatazkaren arriskua aztertzeko prozeduran?

Organo horrek eragiketaren arduraduna identifikatzen laguntzen du CoFFEE, aplikazioan, baita eragiketaren erreferentzia-kodea (CRO), sortzen ere; urrats horiek beharrezkoak dira Minerva-n interes-gatazkaren arriskua aztertzeko.

Interes-gatazkaren arriskua aztertzearen emaitzak proiektuaren/azpiproiektuaren kudeaketa-organoari jakinaraziko zaizkio.

Nor dira erabakitzaileak?

Urtarrilaren 24ko 55/2023 Aginduan, eragiketaren erabakitzaile esaten zaie Agindu horretako faseetan kontratazioko edo dirulaguntzak emateko prozeduretan esku hartzen duten pertsonei.

Pertsona horiei egiten zaie interes-gatazkaren arriskuaren analisi sistematikoa eta automatizatua, eta behartuta daude interes-gatazkarik ez dagoelako adierazpena (DACI) sinatzera parte hartzen duten prozedurari dagokionez.

Irakurri gehiago

Kontratazio-prozeduretan, pertsona bakarreko kontratazio-organoa eta kide anitzeko kontratazio-organoko kideak izango dira erabakitzaileak, baita kontratazio-organoari laguntzeko kide anitzeko organoko kideak ere.

Dirulaguntzak emateko prozeduretan, dirulaguntzak emateko organo eskuduna eta eskaerak baloratzeko kide anitzeko organoetako kideak izango dira erabakitzaileak;

Zer zeregin dute nagusi hierarkikoek?

Nagusi hierarkikoa da erabakitzaileari dagokion organo edo unitatearen titularra, eta hura zuzentzeko eta koordinatzeko ahalmena du.

Nagusi hierarkikoak jasotzen du eragiketaren arduradunari egindako interes-gatazkaren arriskuaren analisiaren emaitza, positiboa denean (bandera gorria). Kasu honetan, bandera gorriaren eraginpeko erabakitzaileak prozeduran jarraituko duen edo abstenitu egingo den ebatzi behar du, modu arrazoituan.

Nagusi hierarkikoak eragindako erabakitzaileari buruzko txostena egitera premia dezake Iruzurraren Aurkako Batzordea, erabakia hartu aurretik.

Azkenik, kasuaren aurrekariak eta kasuan kasuko aholkularitza-txostenekin, nagusi hierarkikoaren erantzukizuna da gatazka modu arrazoituen ebaztea. Horren harira, nagusi hierarkikoaren zeregina arautzen da, bai EBren 2018ko Erregelamendu Finantzarioan, bai Sektore Publikoaren Araubide Juridikoaren 40/2015 Legean, bai 55/2023 Aginduan bertan.

Zer funtzio dituzte Iruzurraren Aurkako Batzordeek?

Haren jarduera-esparruan BEEP planaren funtsak arau aplikagarrien arabera erabili direla bermatzeko eta aitortzeko entitate guztiek (erabakitzaileak, exekutatzaileak edo instrumentalak) onartu behar dituzten Iruzurraren Aurkako Neurrien Planekin sortzen dira Iruzurraren Aurkako Batzordeak; bereziki, iruzurra, ustelkeria eta interes-gatazkak prebenitzeari, detektatzeari eta zuzentzeari dagokionez. (Irailaren 29ko 1030/2021 Aginduaren 6. artikulua).

Besteak beste, Plana kudeatzeari eta mantentzeari, jarduera-irizpide eta -jarraibideak onartzeari, eta onartutako neurrien eta Planaren garapenaren segimendua eta haren aldizkako berrikusketa egiteari buruzko eskumenak dituzte.

Interes-gatazkaren arriskua aztertzean ager daitezkeen bandera gorriak ebazteko prozeduran, ebazpenari buruzko txostena egin behar dute, eragiketaren arduradunak hala eskatuta, eta, hala badagokio, aholkularitza eska diezaiokete IGAEren interes-gatazkaren arloko unitate espezializatuari (UACI), txosten hori egiteko.

Zer funtzio du interes-gatazkaren arloko aholkularitza-unitate espezializatuak (UACI)?

2023rako Estatuko Aurrekontu Orokorretako abenduaren 23ko 31/2022 Legearen 112. xedapen gehigarrian sortzen da unitate hori. Xedapeneko 9. atalak dio interes-gatazkaren arriskua aztertzearen arloko aholkularitza-unitate espezializatu bat egongo dela, Estatuko Administrazioko Kontu-hartzailetza Nagusian integratuta.

Unitate horren aholkularitza-funtzioa Minerva tresna informatikoak interes-gatazkaren arriskua identifikatuz gero (bandera gorria) aplikatu beharreko prozedura garatzean kontsultatzen dituzten Iruzurraren Aurkako Batzordeak informatzean datza (HFP/55/2023 Aginduaren 6.3 artikulua)

UACI unitateari esleitutako Estatuko Administrazioko Kontu-hartzailetza Nagusiaren webgunean egiten da kontsulta Iruzurraren Aurkako Batzordeen eskura jartzen den inprimakiaren bidez.

Hona hemen UACI unitateari esleitzen zaizkion beste funtzio batzuk:

  • Jardunbide egokiak hedatzea, interes-gatazkak saihesteko eta prebenitzeko
  • Interes-gatazkako egoerak identifikatzeari eta haiei heltzeko moduari buruzko eskuliburu praktikoak prestatzea, iruzurraren aurkako batzordeentzat eta kudeatzaileentzat.
  • Interes-gatazkak saihesteko ematen den edozein xedapen edo ezartzen den edozein prozedura baino lehen informatzea.

Interes-gatazkaren arriskua aztertzeko ex ante prozedura

Zer administrazio-prozedurari aplikatzen zaie interes-gatazkaren arriskuaren analisi sistematikoa?

Berreskuratze, Eraldaketa eta Erresilientzia Plana (BEEP) gauzatzen duten prozeduren interes-gatazkaren arriskuaren analisi-prozedura sistematikoa eta automatizatua BEEP exekutatzeari lotutako kontratuak adjudikatzeko eta dirulaguntzak emateko prozeduretan egingo da, kontratazio-organoetako eta dirulaguntzak emateko organoetako kideen eta prozeduraren edozein fasetan parte hartzen dutenen artean interes-gatazkarik ez dagoela egiaztatzeko, 2023rako Estatuko Aurrekontu Orokorretako abenduaren 23ko 31/2022 Legearen ehun eta hamabigarren xedapen gehigarrian ezarritakoaren arabera.

Leer más

Xedapen gehigarri horren 2. atalak IG arriskuaren analisi sistematikoaren aplikazio-eremu objektiboa kontratuak eta dirulaguntzak direla ezartzen du, aplikazio hori tresna juridiko horien erregulazio motaren mende jarri gabe. Beraz, ondare- edo langile-kontratuak eta, oro har, Sektore Publikoko Kontratuen 9/2017 Legea aplikatzen ez zaien guztiak ere interes-gatazkaren arriskuaren ex ante azterketa sistematikoaren mende daude. Gauza bera geratzen da dirulaguntza-izaera duten prozedura guztiekin, Dirulaguntzei buruzko 38/2003 Lege Orokorrak barne hartzen ez dituen arren.

Zentzu berean, ulertu behar da aipatutako arauaren 3. atalean eta urtarrilaren 24ko HFP 55/2023 Aginduaren (Berreskurapen, Eraldaketa eta Erresilientzia Plana gauzatzen duten prozeduretan interes-gatazkaren arriskua sistematikoki aztertzeari buruzkoa) 3. artikuluan egiten den egiten den erreferentzia. Bi arauetan ezartzen da haren eremu subjektiboak Sektore Publikoko Kontratuei buruzko azaroaren 8ko 9/2017 Legean kontratuaren balorazio-, esleipen-proposamen- eta esleipen-faseetarako aurreikusitakoen pareko eginkizunak betetzen dituzten pertsonak barne hartzen dituela, horiek baitira Minervan kontsultatzen direnak, nahiz eta pertsona horiek gauzatzen dituzten prozedurak lege horren araberakoak ez izan. Arau horiek ildo beretik doaz eskabideak baloratzeko eta dirulaguntza emateko ebazpenarekin pareka daitezkeen eginkizunak betetzen dituzten pertsonen kasuan, nahiz eta prozedura hori Dirulaguntzei buruzko 38/2003 Lege Orokorraren mende ez egon.

Nola egiten da interes-gatazkaren arriskuaren analisia?

Egoitza Espainiako Zerga Administrazioko Estatu Agentzian duen datu-meatzaritzako Minerva, que se pone a disposición de todas las entidades decisoras, entidades ejecutoras y entidades instrumentales participantes en el PRTR, así como de todos aquellos al servicio de entidades públicas que participen en la ejecución del PRTR y de los órganos de control competentes del MRR.

Analisi horren bidez, kontratazioko eta dirulaguntzak emateko prozeduretan esku hartzen duten pertsonen (erabakitzaileak) datuak (IFZ) eta lizitazio edo dirulaguntza-deialdi horietan parte hartzen dutenen datuak (IFZ) alderatzen dira, bi taldeetako kideen artean familia-harremanik edo sozietate-loturarik ez dagoela egiaztatzeko.

Noiz ematen zaio hasiera interes-gatazkaren arriskua aztertzeko prozedurari?

Eragiketaren arduradunek interes-gatazkaren arriskua ex ante aztertzeko prozedurari emango diote hasiera, prozedura bakoitzean eskaintzak edo eskaerak baloratu baino lehen, eta haietan parte hartuko dutenak ezagutu aurretik, urtarrilaren 24ko55/2023 Aginduan, zehaztutakoaren arabera. Horretarako, Minerva aplikazioan sartuko dira, eta, hor, analisia egiteko kasuan kasuko datuak adieraziko dira.

Zer gertatzen da eskaintzak edo eskaerak baloratu aurretik IG arriskuaren azterketa egiten ez bada?

Interes-gatazka saihesteko eta detektatzeko sistema hondatzen da, eta horren ondorioz, Europar Batasuneko finantza-interesak babesteko sistemak ere okerrera egiten du, BEEPren garapenean ondorio negatiboak izanez.

Kasu horietan, analisia lehenbailehen egin behar da, bere garaian ez egitea eragotzi edo eragin zuten gorabeherak adieraziz.

Nabarmendu behar da IGren arrisku-analisiaren fidagarritasunaren eta konfiantzaren murrizketa areagotu egiten dela azterketa egin behar zenetik igarotako denbora-tartea handiagoa den heinean. Horren arrazoi nagusia da izapidetzen ari den prozeduran parte hartzen duten erakundeen administratzaileen edota benetako titularren osaeran aldaketak egiteko aukera handiagoa dagoela. Izan ere, pertsonak aldatzearen ondorioz, informazioa hainbat aldiz gurutzatuko litzateke Minervan; baina analisia 55/2023 Aginduak ezartzen duen unean aplikatuko balitz, aldiz, ez lirateke hori gertatuko.

Kudeatzaileak erabaki behar du Minervak eskaintzen dituen emaitzetan egon daitezkeen aldeak arintzeko jarduerarik egiten duenetz. Ildo horretan, analisia egin arte igarotako denbora eta langileak erraztasun handiagoz alda ditzaketen (eta aldaketa horiek gauzatu direnetz galdetzeko eta horren arabera jarduteko aukera ematen duten) erakunde parte-hartzaileen ezaugarriak aztertu behar dira.

Jarduketa horiek guztiak espedientean jaso behar dira, auditoreek azter ditzaten.

Zer informazio behar da Minerva-n analisi-prozedurari hasiera emateko?

Eragiketaren arduraduna Minerva-n sartzen da, eta bere IFZrekin identifikatzen da, ziurtagiri elektronikoarekin edo Cl@ve sistemaren bidez. Gero, aztertuko den eragiketa identifikatuko du, eragiketaren erreferentzia-kodea (CRO) idatziz.

Hona hemen interes-gatazkaren arriskua aztertzeko idatzi beharreko informazioa:

  • Aztertu beharreko pertsonen (eragiketaren erabakitzaileak), identifikazio fiskaleko zenbakiak, izen-abizenekin batera (erabakitzaileen zerrenda).
  • Prozedura bakoitzean parte hartzen duten pertsona fisiko edo juridikoen identifikazio fiskaleko zenbakiak, lehenengoen izen-abizenekin batera eta bigarrenen izen sozialarekin batera (onuradun potentzialen zerrenda).

Nori egiten zaio interes-gatazkaren arriskuaren analisia?

Interes-gatazkaren arriskuaren analisi sistematikoa eta automatizatua prozedura bakoitzean egingo zaie funtzio hauek edo parekagarriak egiten dituzten pertsonei:

Kontratuetan, pertsona bakarreko kontratazio-organoa eta kide anitzeko kontratazio-organoko kideak, baita kontratazio-organoari laguntzeko kide anitzeko organoko kideak ere.

Dirulaguntzetan, dirulaguntzak emateko organo eskuduna eta eskaerak baloratzeko kide anitzeko organoetako kideak.

Enplegatu horiei egingo zaie interes-gatazkaren analisia, BEEP planaren entitate exekutatzaile edo instrumental baten parte izan ala ez. Kasu guztietan, erabakitzailetzat hartzen dira prozedura horien ondorioetarako.

Irakurri gehiago

Teknikariek edo adituek ere parte hartzen dute balorazio-faseetan. Banaka edo horretarako eratutako batzorde baten bidez, prozedura horretan eragin nabarmena duten txostenak eta irizpenak egiten dituzte, eta, beraz, erabakitzailetzat jo behar dira eta IG arriskuaren azterketa sistematikoa egin behar zaie.

Pertsona horiek erakunde betearazle edo instrumentaletako langileak izan daitezke, edo lankidetzan aritzeko hitzarmen edo mandatuak sinatu dituzten beste erakunde publiko batzuetakoak ere. Kasu horietan, ulertzen da IG arriskuaren analisi sistematikoak barne hartu behar duela balorazio-txostena edo irizpena sinatzen duen edo haren ardura hartzen duen pertsona, gutxienez.

55/2023 Aginduaren 3. artikuluaren idazketak txosten edo irizpen horiek ematen dituzten kanpoko aholkulariak multzo honetan sartzeko aukera ematen du; izan ere, erakunde betearazleko edo instrumentaleko langile ez izan arren, pertsonek erabakitzaile-izaera izan dezakete, eta organo erabakitzaileari (kontratazioarena edo dirulaguntza ematearena) zerbitzua ematen dion kontratu-harremanak nahikoa oinarri dirudi txostenen edo irizpenen arduradunak edo sinatzaileak IG arriskuaren azterketa sistematikoaren xede izateko.

Erabakitzaile horiek guztiek dagokion IGEA jaulki behar dute 55/2023 Aginduak onartutako ereduari jarraikiz.

Administrazio-izapideetako zein fasetan egin behar da interes-gatazkaren arriskuaren analisi sistematikoa?

Kontratazio-prozeduretan, interes-gatazkaren analisia eskaintzak baloratzeko, adjudikazio-proposamena egiteko eta kontratua adjudikatzeko faseetan egingo da.

Dirulaguntzen kasuan, eskaerak baloratzeko eta dirulaguntzen emakida ebazteko faseetan egingo da.

Nork dute DACI adierazpena aurkezteko betebeharra?

Kontratazioko eta dirulaguntzak emateko prozeduretan parte hartzen duten pertsonek (erabakitzaileak) elektronikoki sinatu behar dituzte interes-gatazkarik ez dagoelako adierazpenak (DACI) ) kontratazioko edo dirulaguntzak emateko prozeduretan parte hartzen dutenei dagokienez. Parte-hartzaile horiek nor diren jakin ondoren egingo da formulazio hori.

Irakurri gehiago Kontratazio-prozeduretan, kide anitzeko organoek eta pertsona bakarreko kontratazio-organoak egingo dute adierazpena, behin bakarrik lizitazio bakoitzean, lehenengo bilera egitean, eta aktan jasota geratuko da. Hala esan zuen JCCEk 2021eko abenduaren 23ko instrukzioan.

Zer erlazio posible aztertzen dira?

A través de la herramienta Minerva, tresnaren bidez, pertsona erabakitzaileen eta prozedura bakoitzeko parte-hartzaileen artean interes-gatazka eragin dezakeen interes pertsonal edo ekonomikoa izan dezaketen familiarteko harreman edo sozietate-lotura posibleak (zuzenak ala zeharkakoak) aztertuko dira.

Interes-gatazka eragin dezakeen sozietate-loturatzat hartuko da kasuan kasuko enpresaren benetako titularra, administratzailea edo zuzendaria izatea, edo administrazio-kontseiluko kide izatea

Nor arduratzen da interes-gatazkaren arriskuaren analisiari hasiera emateaz?

Kontratazio-organoak edo dirulaguntza emateko organo eskudunak eman beharko diote hasiera interes-gatazkaren arriskua ex ante aztertzeko prozedurari. Ondorio horietarako, BEEP planeko proiektu edo azpiproiekturen batean (instrumentalak barne) integratutako eragiketaren arduraduntzat jotzen dira.

Aurreko funtzioak egiten dituzten kide anitzeko organoen kasuan, presidenteak egiten du analisia, kide anitzeko organoaren ordezkari gisa, Sektore Publikoaren Araubide Juridikoaren Legearen 19. artikuluan xedatutakoaren arabera.

Estatuko kontratazio-sistema zentralizatuan, esparru-hitzarmen batean oinarritutako kontratuen edo eskuratze-sistema dinamiko bateko kontratu espezifikoen kontratazio-organoa Kontratazio Batzar Zentralizatua denean, kontratuaren erakunde hartzailea adjudikatzeko proposamena egiteko eskumena duena izango da eragiketaren arduraduna.

Interes-gatazkaren arriskua aztertzen hasi aurretik, eragiketaren arduradunak ziurtatuko du CoFFEE aplikazioak sortutako eragiketaren erreferentzia-kodea (CRO jaso duela, behar-beharrezkoa baita Minerva aplikazioan kontsulta egiteko.

Nola egiten da interes-gatazkaren arriskua sistematikoki aztertzeko prozedura?

Eragiketaren arduradunak Minerva-n sartuko dira, IFZ erabiliz, ziurtagiri elektroniko kualifikatuaren bidez edo Cl@ave sistemaren bidez. Jarraian, automatikoki, Minerva-k CoFFEE-n egiaztatzen du eragiketaren arduradunak baduela baimena eragiketa bati edo gehiagori lotutako kontsulta egiteko.

Eragiketaren arduradunek aztertu nahi duten eragiketaren erreferentzia-kodea (CRO) eta prozeduretan esku hartzen dutenei buruzko informazioa jaso behar dute Minerva-n, interes-gatazkaren arriskua ex ante aztertzeko. Informazio hau adieraziko dute:

  • Aztertu beharreko pertsonen (eragiketaren erabakitzaileak), identifikazio fiskaleko zenbakiak, izen-abizenekin batera.
  • Prozedura bakoitzean lizitatzaile edo eskatzaile gisa parte hartzen dutenen pertsona fisiko edo juridikoen identifikazio fiskaleko zenbakiak, lehenengoen izen-abizenekin batera eta bigarrenen izen sozialarekin batera. Lehia masiboko dirulaguntzen kasuan (ehun eskaera baino gehiago), interes-gatazkaren arriskuaren analisia urtarrilaren 24ko 55/2023 III. eranskinean ezarritakoari jarraikiz egingo da

Zer emaitza izan ditzake interes-gatazkaren arriskuaren analisiak?

Datuak gurutzatu ondoren, Minerva-k interes-gatazkaren arriskuaren analisiaren emaitza eskainiko dio eragiketaren arduradunari, kontsulta egin eta biharamunean.

Hona hemen erantzun posibleak:

  • Ez da detektatu bandera gorririk. Ez da detektatu interes-gatazkaren arriskurik, eta prozedurak aurrera jarrai dezake.
  • Bandera gorri bat edo gehiago detektatu dira. Kasu honetan, interes-gatazkaren arriskua dagoela agerian jartzen duten inguruabarrak detektatu dira. Prozedura eten egin behar da bandera gorria ebatzi arte. Minerva-ren emaitzak eragindako erabakitzailearen IFZ eta interes-gatazkaren arrisku-bikotearen IFZ (lizitatzailea edo eskatzailea) islatuko du. Eragiketaren arduradunak bandera gorriaren berri eman behar die eragindako erabakitzaileari eta nagusi hierarkikoari, hala badagokio abstenitu dadin.
  • Bandera beltz bat edo gehiago detektatu dira. Emaitza horrek adierazten du ez dela aurkitu pertsona juridiko eskatzailearen benetako titulartasuna; horrek interes-gatazka osoaren analisia egitea eragozten du. Hala ere, ez da automatikoki etengo abian den prozedura. Bestalde, beste bi emaitza posibleetako edozeinekin batera ager daiteke bandera beltza: bandera gorria, edo bandera gorririk eza. Pertsona juridiko eskatzailearen benetako titulartasunari buruzko informaziorik eza konpontzen saiatzeko, urtarrilaren 24ko 55/2023 Aginduaren, 7. artikuluan xedatutako prozedura aplikatuko da.

Zer jardun egin behar ditu eragiketaren arduradunak interes-gatazkaren arriskuari buruzko kontsultaren emaitzak ikusita?

Eragiketaren organo arduradunak interes-gatazkaren analisiaren emaitza jasoko du. Halaber, BEEP kudeatzeko informazio-sisteman eragiketa integratuta daukaten proiektu eta azpiproiektuen (edo instrumental baliokidearen) kudeaketa-organoei helaraziko die.

Horrez gain, interes-gatazkaren arriskuaren analisia aplikatuko zaien pertsonei jakinaraziko die analisiaren emaitza eragiketaren arduradunak, interes-gatazkaren arrisku-egoera dagoela identifikatu bada (bandera gorria) abstenitu daitezen. Eragindako erabakitzailearen nagusi hierarkikoari ere bidaliko zaio emaitza.

Edonola ere, egindako analisiaren emaitzak CoFFEE , aplikazioan erregistratuta geratzen direla ziurtatu beharko du eragiketaren arduradunak, MRR mekanismoaren auditoretza-agintari eskudunek egin beharreko auditoretza posibleen ondorioetarako.

Zer esan nahi du “ez da detektatu bandera gorririk” mezuak?

Ez dela detektatu interes-gatazkaren arriskurik ez dagoela agerian jartzen duen inguruabarrik, eta prozedurak aurrera jarrai dezakeela.

Zer dakar bandera gorri bat edo gehiago detektatzeak?

Interes-gatazkaren arriskua dagoela agerian jartzen duten inguruabarrak detektatu direla. Kasu honetan, eragiketaren arduradunak bandera gorriaren berri eman behar die eragindako erabakitzaileari eta haren nagusi hierarkikoari, hala badagokio abstenitu dadin.

Kasu honetan, prozedura eten egin behar da bandera gorria ebatzi arte.

Eragindako erabakitzaileak abstenitzen ez bada, urtarrilaren 24ko 55/2023 Aginduaren, 6. artikuluan xedatutako prozedura aplikatuko da.

Zer prozedura aplikatu behar da interes-gatazkaren arriskua detektatu ondoren (bandera gorria)?

Urtarrilaren 23ko 55/2023 Aginduaren, 6. artikuluan garatutakoa.

1) Minerva-ko, bandera gorri batean zehaztutako interes-gatazkaren arrisku bat identifikatzeari buruzko informazioa jaso ondoren, bi egun balioduneko epean, eragindako erabakitzailea abstenitu egin ahal izango da.

Kasu honetan, interes-gatazkaren arriskuaren analisia egingo zaio berriro prozesu hau betez prozeduran abstenitu den pertsona ordezten duenari.

2) Bandera gorri batean zehaztutako interes-gatazkaren arrisku bat identifikatuta daukan pertsonak nagusi, hierarkikoaren aurrean modu arrazoituan argudiatzen badu ez duela informazioaren baliozkotasuna aitortzen, interes-gatazkarik ez dagoelako adierazpena berretsi beharko du, interes-gatazkarik ez dagoelako berrespena sinatuta (55/2023 Aginduko II. eranskina). Berrespen horretan, behar bezala islatuko da proposatutako egoera eta interes-gatazkarik eza. Bi egun balioduneko epean egin beharko da hori guztia.

Kasu honetan, detektatutako arriskuei buruzko informazio gehigarria eskatuko dio Minerva-ri eragiketaren arduradunak eta abstentziorik izan ez dela adieraziko da, datu horiek lortzeko justifikazio gisa.

Minerva-k kontsulta horretan ematen duen informazio gehigarriak ez du izango hirugarrenen identifikaziorik, baizik eta arriskuen deskribapena soilik. Eragiketaren arduradunak erabakitzailearen nagusi hierarkikoari helaraziko dio informazio gehigarri hori.

Minerva-k emandako informazio gehigarria, eragindako erabakitzailearen alegazio arrazoitua eta, hala badagokio, Iruzurraren Aurkako Batzordearen txostena ikusita, eragindako erabakitzailearen nagusi hierarkikoak modu arrazoituan ebatziko du:

  • Bandera gorrian adierazitako erabakitzaileak prozeduran parte hartuko duela onartzea.
  • Bandera gorrian adierazitako erabakitzaileari abstenitu dadin agintzea. Kasu honetan, eragiketaren organo arduradunak prozesua errepikatuko du; horrenbestez, interes-gatazkaren arriskuaren analisia egingo zaio berriro prozesu hau betez prozeduran abstenitu den pertsona ordezten duenari.

3) Eragiketaren arduradunak, ofizioz edo dagokion nagusi hierarkikoak hala eskatuta, Iruzurraren Aurkako Batzordera jotzen badu, bi eguneko epean egin behar du txostena Batzordeak, eta proposatutako kasuan abstentzioa bidezkoa den ala ez adieraziko da.

Bestalde, Iruzurraren Aurkako Batzordeak txostena eskatu ahal izango dio urtarrilaren 24ko HFP/55/2023 Aginduaren 8. artikuluan aipatzen den Estatuko Administrazioko Kontu-hartzailetza Nagusiaren unitateari (UACI)iritzia eman dezan. Kasu honetan, bi egun balioduneko epean eman behar da iritzia. Epe hori aurreko paragrafoan jasotako epeari gehituko zaio.

Prozesuaren amaieran, eragiketaren arduradunak emango dio alta CoFFEE aplikazioan dokumentazio guztiari: interes-gatazkarik ez dagoelako alegazio arrazoitua, abstentzioaren inguruabarra, MINERVA-k emandako informazio gehigarria, Iruzurraren Aurkako Batzordearen txostena eta nagusi hierarkikoak hartutako erabakia. Hori guztira MRR mekanismoaren auditoretza-agintari eskudunek egin beharreko auditoretza posibleen ondorioetarako.

Zer gertatzen da bandera gorriaren eraginpean dagoen erabakitzaileak ez du onartzen interes-gatazka?

Bandera gorri, batean zehaztutako interes-gatazkaren arrisku bat identifikatuta daukan pertsonak nagusi, hierarkikoaren aurrean modu arrazoituan argudiatzen badu ez duela informazioaren baliozkotasuna aitortzen, interes-gatazkarik ez dagoelako adierazpena berretsi beharko du, beste (DACI), bat sinatuta. Adierazpen horretan, behar bezala islatuko da proposatutako egoera eta interes-gatazkarik eza. Bi egun balioduneko epean egin beharko da hori guztia. Urtarrilaren 24ko HFP/55/2023 Aginduko II. eranskinean aurreikusitako ereduari jarraituko zaio xede horretarako.

Zer informazio gehigarri eskaintzen du Minerva-k kontsulta berrian abstentziorik ez dagoenean?

Bandera gorria badago eta eragindako erabakitzailea abstenitzen ez bada, Minerva-ri egiten zaion beste kontsultak identifikatutako arriskuen deskribapena baino ez du ematen, hirugarrenak identifikatu gabe.

Nork konpondu behar du egoera interes-gatazkaren arriskua badago eta erabakitzailea abstenitzen ez bada?

Eragindako nagusi hierarkikoaren ardura da interes-gatazkaren arriskuari buruz erabakitzea.

Honela dio 2018/1046 (EB Euratom) Erregelamenduak (Erregelamendu Finantzarioa edo 2018ko Erregelamendu Finantzarioa):

Agintaritza nazional bateko langileetako bati eragiten dion interes-gatazka baten arriskua dagoenean, kasuan kasuko langileak nagusi hierarkikoari helaraziko dio gaia.

Nagusi hierarkikoak idatziz berretsiko du interes-gatazka dagoen ala ez. Kasu honetan, dagokion pertsonak gai honetako jarduera oro eteten duela bermatuko du agintaritza egokiak.

Era berean, 55/2023 Aginduaren, 6. artikuluak dio eragindako erabakitzailearen nagusi hierarkikoak modu arrazoituan ebatziko duela:

  • Bandera gorrian adierazitako erabakitzaileak prozeduran parte hartuko duela onartzea.
  • Bandera gorrian adierazitako erabakitzaileari abstenitu dadin agintzea.

Zer elementu hartzen dira kontuan interes-gatazkaren arriskua konpontzeko?

Oro har, nagusi hierarkikoak kontuan izango ditu detektatutako arriskuen deskribapenari buruz Minerva-k emandako informazio gehigarria, eragindako erabakitzaileak prozeduran ez abstenitzeari buruz bere garaian egin zuen alegazio arrazoitua eta, hala badagokio, Iruzurraren Aurkako Batzordeak egindako txostena..

Irakurri gehiago

55/2023 Aginduaren 6. artikuluan jasota dagoen bandera gorria kentzeko prozesua garatzean sortutako informazioaren artean, erabakigarria izan daiteke Minerva-ri egindako bigarren kontsultan hark identifikatu zuen arriskuaren deskribapena. Informazio gehigarri hori ikusita, erabakitzaileak abstentzioa berretsiko du, edo gaineko hierarkikoari erabakitzen utziko dio.

55/2023 Aginduaren 5. artikuluko prozedura agortu arren oraindik ere zalantzak badaude benetan interes-gatazkako arriskua egotearen inguruan, goragoko hierarkikoak beste alderdi batzuk hartu ahal izango ditu kontuan; besteak beste, ea pertsona bakarreko erabakitzailea den, edo kide anitzeko organo bateko edo adituen batzorde bateko kidea den, edo egoera hori aurreko prozedurak izapidetzearen ondorioz gertatu izan daitekeen egiaztatzea, eta, hala badagokio, nola konpondu ziren

Iruzurraren Aurkako Batzordeak esku hartzen duenean eta, hala badagokio, interes-gatazkaren arloko aholkularitza-unitate espezializatuak. (UACI)

Eragiketaren arduradunak, nola ofizioz hala dagokion nagusi hierarkikoak hala eskatuta, harengana jotzen duenean esku hartuko du, aurkezten zaion kasuari buruzko txostena egin dezan. Iruzurraren Aurkako Batzordeak aholku eskatu ahal izango dio arlo honetan IGAEren unitate espezializatuari. Bi eguneko epean egin behar da txostena; aipatutako aholkua eskatzen bada, gehienez lau egunekoa izango da epea.

Iruzurraren Aurkako Batzordeak UACI. unitateari esleitutako Estatuko Administrazioko Kontu-hartzailetza Nagusiaren webgunean xede horretarako dagoen inprimakiaren bidez egin dezake kontsulta.

Zer gertatzen da interes-gatazkaren arriskuaren eraginpean dagoenak edo nagusi hierarkikoak erabakitzen badu prozeduran ez jarraitzea?

Eragindako erabakitzailea abstenitzen bada, berriro egingo zaio interes-gatazkaren arriskuaren analisia prozeduran hura ordezten duenari.

Nagusi hierarkikoak erabakitzen badu modu arrazoituan eragindako erabakitzaileak abstenitu egin behar duela, eragiketaren arduradunak emango dio alta CoFFEE aplikazioan dokumentazio guztiari: interes-gatazkarik ez dagoelako alegazio arrazoitua, abstentzioaren inguruabarra, Minerva-k, emandako informazio gehigarria, Iruzurraren Aurkako Batzordearen txostena eta nagusi hierarkikoak hartutako erabakia. Hori guztira MRR mekanismoaren auditoretza-agintari eskudunek egin beharreko auditoretza posibleen ondorioetarako.

Horrez gain, eragiketaren arduradunak prozesua errepikatuko du; horrenbestez, interes-gatazkaren arriskuaren analisia egingo zaio berriro prozesu hau betez prozeduratik kanpo utzi den pertsona ordezten duenari

Nola jokatu behar du eragiketaren arduradunak interes-gatazkaren arrisku-egoera konpondu ondoren?

Interes-gatazkaren arriskuak (bandera gorria) ez badakar eragindako erabakitzailea abstenitzea, prozedurak aurrera jarraitu ahal izango du, eta horrela jokatuko du eragiketaren arduradunak.

Eragindako erabakitzailea abstenitzen bada, bandera gorriaren berri izatean edo 55/2023 Aginduaren 6. artikuluan ezarritako prozesuaren amaieran, eragiketaren arduradunak berriro egin beharko dira interes-gatazkaren arriskuaren analisia eragindako erabakitzailea ordezten duenari.

Edonola ere, eragiketaren arduradunak emango dio alta CoFFEE-n dokumentazio guztiari: interes-gatazkarik ez dagoelako alegazio arrazoitua, abstentzioaren inguruabarra, Minerva-k emandako informazio gehigarria, Iruzurraren Aurkako Batzordearen txostena eta nagusi hierarkikoak hartutako erabakia. Hori guztira MRR mekanismoaren auditoretza-agintari eskudunek egin beharreko auditoretza posibleen ondorioetarako.

Zer esan nahi du bandera beltz bat agertzea Minerva-ri egindako kontsultan?

Horrek esan nahi du ez dagoela ezein parte-hartzaileren interes-gatazkaren arriskuari buruzko informaziorik, ez dagoelako entitate horri buruzko daturik.

Minerva-ren, bidez egindako analisia kontuan hartuta, ez da aurkitu pertsona juridiko eskatzailearen benetako titulartasuna; horrek interes-gatazka osoaren analisia egitea eragozten du.

Hala ere, ez da automatikoki etengo abian den prozedura.

Irakurri gehiago

31/2022 Legearen 112. xedapen gehigarriak eta 55/2023 Aginduak pertsona juridikoen titulartasun erreala aipatzen dute IG arriskuaren azterketa sistematikoan kontuan hartu beharreko funtsezko datu gisa.

SEMaren 2021/241 (EB) Erregelamenduak, 22.2.d.iii) artikuluan, Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2015/849 (EB) Zuzentaraura jotzen du, kapitalak zuritzea eta terrorismoa finantzatzea saihesteko borrokari buruzkora, zeinak 3.6 artikuluan mugatzen baititu pertsona fisiko bat benetako titulartzat hartzeko baldintzak.

Kapitalak zuritzea eta terrorismoa finantzatzea saihesteko apirilaren 28ko 10/2010 Legeak zuzentarau horren arauen transposizioa egiten du, eta 4.2 artikuluan zehazten du zer den benetako titularra. Laburbiltzeko, honako hauek dira benetako titularrak:

  • Norberaren izenean jarduten duten pertsona fisikoak.
  • Zuzenean edo zeharka sozietate baten kapitalaren edo boto-eskubideen % 25 baino gehiago duten pertsona fisikoak.
  • Benetako titularra den pertsona fisikorik ez dagoenean, erakundearen administratzailea edo administratzaileak pareko titular errealtzat joko dira.

Nola jokatzen da bandera beltza agertzen bada Minerva-ri egindako kontsulta batean?

Minerva-ren txostenean bandera beltza agertzeak ez du eteten abian den prozedura.

Sozietate baten benetako titulartasunari buruzko informazio-falta atzerriko entitate bati dagokionean, AEATek kasuan kasuko erakundeekin eta, bereziki, Notarioen Kontseilu Nagusiarekin xede horretarako hitzartu duen informazioa lortzeko protokoloa aktibatuko du.

AEATek informazio hori jaso ondoren, haren zaintzapean geratuko da, IGAEk MRR mekanismoaren Kontrol Agintari gisa egin behar dituen ex post auditoretzen esparruan erabiltzeko, baita enpresa horri dagokionez aurrerantzean Minerva-n interes-gatazkaren arriskua aztertzeko egiten diren eskaeretan erabiltzeko ere.

Bestalde, benetako titulartasunari buruzko informazioa eskatu ahal izango diete kontratazio-organoek eta dirulaguntzak emateko organoek prozeduretan parte hartzen dutenei. Informazio-eskaera egiten denetik hasi eta bost egun balioduneko epean eman beharko zaio informazio hori kontratazio-organoari edo dirulaguntzak emateko organoari.

Eskatutako informazioa lortuz gero, eragiketaren arduradunak interes-gatazkaren arriskuaren beste ex ante kontrol bat egingo du, eta, lizitatzailearen/eskatzailearen ordez, kontratazio-organoek edo dirulaguntzak emateko organoek berreskuratutako benetako titularrak adieraziko dira.

Irakurri gehiago

Etorkizuneko eragiketetan onuradun potentzialen benetako titulartasuna errazago lortzeko, Minerva-ren erabiltzailearentzako gidak jardunbide egokietarako zenbait gomendio biltzen ditu eragiketaren kudeatzaileek erabiltzeko IFZ espainola ez duten pertsona juridikoen kasuan. Bi jardun-aukera eskaintzen zaizkie onuradun potentzialei:

a) IFZ espainola lortzea, indarrean den 036 eredua aurkeztuta (telematikoki).

b) Justizia Ministerioaren Benetako Titulartasunen Erregistro Zentralari (RCTIR) benetako titularraren berri ematea, horri dagokionez eskuliburu honetan jasota dauden argibideen arabera.

Komeni da, halaber, IFZ espainol bat lortzea atzerriko pertsona fisikoen kasuan.

Azkenik, enpresa parte-hartzaileak merkatu ofizial batean kotizatzen badu, ez da beharrezkoa benetako titularren IFZ ematea, publikoak eta bistakoak baitira. Kasu honetan, bandera beltz bat agertzen bada, benetako titularren IFZ eman ordez, MINERVA-n agertzen den helbidera mezu elektroniko bat bidaltzea gomendatzen da, eta mezu horretan hori aipatzea.

Benetako titulartasunari buruzko informazio-eskaerari erantzuten ez bazaio, nola jardun behar da bandera beltza agertzekotan?

Minerva txostenean bandera beltz bat agertzeak pertsona juridiko eskatzailearen benetako titulartasuna ez dela aurkitu esan nahi du. Bestalde, bandera beltz hori alde batera utzita, bandera gorririk ez agertzeak Minervak egiten dituen gainerako gurutzaketak aldeko emaitzarekin osatu direla esan nahi du.

Prozedurak aurrera jarrai dezake eta, aldi berean, kudeatzaileak erakundeari bere benetako titulartasunari buruzko informazioa eska diezaioke.

Informazio hori jasotzeko, analisia berregingo du Minervan, eta oraingo horretan erakundeak emandako datuak sartuko ditu.

Informazio hori bost eguneko epean jasotzen ez badu, erakundea aribideko prozeduratik kanpo utzi ahal izango du, baldin eta kontratua zuzentzeko baldintza-agirietan edo dirulaguntzaren deialdian hala ezarrita badago. Bestela, ezin izango du erakunde hori alde batera utzi, eta abian den prozedurarekin jarraitu beharko du.

Irakurri gehiago

Bandera beltza duen erakunde bat dirulaguntzaren azken esleipendun edo onuradun gisa proposatzen bada, komeni da egoera hori konpontzea eta Minervan kontsulta egitea dirulaguntza behin betiko esleitu edo eman aurretik. Horrez gain, kontuan izan behar da prozeduraren fase honetan titular errealaren identifikazio-datuei buruzko informazioa lortu behar dela, SEMaren Erregelamenduaren 22.2.d.iii) artikuluari eta irailaren 29ko 1031/2021 Aginduaren 10. artikuluari jarraikiz. Gainera, datu horiek ez ematea hura baztertzeko arrazoia izan daiteke, Erregelamendu horretako arau bat ez betetzea suposatuko bailuke.

Azkenean benetako titulartasunari buruzko informazioa lortzen bada, analisia Minervan egin beharko da, eta analisi horren emaitzaren arabera jardungo da.

Benetako titulartasuna egiaztatzeko balio duten dokumentuak

Biderik ohikoena erantzukizunpeko adierazpena da. Kapitalak zuritzea eta terrorismoa finantzatzea saihesteko Erregelamenduaren 9.1 artikuluak (304/2014 Errege Dekretua) honela dio:

“Oro har, bezeroaren edo pertsona juridikoaren ordezkaritza esleituta duen pertsonaren erantzukizunpeko adierazpen baten bidez identifikatu eta egiaztatu ahal izango da benetako titularraren identitatea…”

Erantzukizunpeko adierazpena hori eskatzen duen organo kudeatzaile, notario edo fede-emaile publikoaren aurrean egin daiteke, dokumentu hori titulartasun errealeko notario-akta bihurtuz; edo, bestalde, urteko kontuak Merkataritza Erregistroan gordailutzen diren unean egin daiteke ere, kontuak gordailutzera behartuta dauden sozietate guztien kasuan, merkatu arautu batean kotizatutakoak izan ezik, horiek aitorpen hori egitetik salbuetsita baitaude.

Notario-aktak eta Merkataritza Erregistroaren ziurtagiriak erakundearen benetako titulartasuna egiazta dezakete.

Halaber, Benetako Titulartasunen Erregistro Zentralak (RCTIR, gaztelaniazko siglei dagokienez) emandako ziurtagiria aurkezteko aukera dago, uztailaren 11ko 609/2023 Errege Dekretuaren 5. artikuluak zehazten duen moduan (609/2023 Errege Dekretua, uztailaren 11koa, RCTIR sortu eta haren Erregelamendua onartzen duena).

Erregistro publikoen ziurtagirien eta notario-akten kasuan, dokumentu horietan islatutako egoeraren indarraldiari buruzko erantzukizunpeko adierazpen bat eskatzea gomendagarria da.

Leer más

Atzerriko erakundeen kasuan, erakundearen administratzaileen edo ordezkarien erantzukizunpeko adierazpena edo estatuko araudiaren arabera horretarako eskumena duen organo batek emandako ziurtagiria ere izan daitezke erakunde horien benetako titulartasuna ezartzeko baliozko bitartekoak.

ZAEAk, Minervaren eskuliburuko 9. atalean, jardunbide egoki gisa gomendatzen du organo kudeatzaileek Espainiako IFZ ez duten atzerriko pertsona juridikoetara jotzen dutenean, haien benetako titulartasuna lortzeko, bi jarduketa hauetako bat gomendatzea, beste prozedura batzuetan horrelako eskaerak saihesteko:

  • - IFZ espainola lortzea, indarrean den 036 eredua aurkeztuta (telematikoki).
  • - Benetako titularra RCTIRi jakinaraztea, honako 9. atal honetan adierazten den moduan (eskuliburukoa).